Je hebt grofweg twee soorten journalisten. Zij die hun agenda door anderen laten bepalen en zij die zelf hun agenda bepalen. Ik heb een hekel aan de eerste luie, kritiekloze categorie.
De luie journalist laat zijn onderwerpkeuze bepalen door wat hem of haar op een presenteerblaadje wordt aangereikt in de vorm van persberichten of marktonderzoekjes. Eén medium brengt het onderwerp en voor je het weet zoemt het nieuws rond en nemen andere media het over.
Ongecontroleerde persberichtenweetjes
Om zelf op onderzoek uit te gaan ontbreekt het menig journalist aan tijd of middelen. Kritisch het nieuws onder de loep nemen zit er dan ook niet bij. Zodra de bron een beetje betrouwbaar en belangenwekkend oogt zal het nieuwsonderwerp dat ook wel zijn. Maar wiens belang wordt er mee gediend? Over binnen de journalistiek geldende gouden regel dat één bron geen bron is hebben we het dan voor het gemak maar even niet.
Het acht uur Journaal van dinsdag 17 juni maakte het wel heel erg bont qua hoeveelheid ongecontroleerde persberichtenweetjes die het uitzond. In deze uitzending was het maar liefst drie keer raak:
* Cameratoezicht op de parkeerplaatsen langs de snelwegen (Vervoerders/Verzekeraars)
* Roken tijdens de zwangerschap maakt kinderen dik (Erasmus Medisch Centrum)
* Laatste oefening politiemissie Kunduz in een nagebouwd Afghaans dorp in de Groningse politie (Defensie)
Cameratoezicht
Leuk hoor, deze conclusies. Maar waar zijn deze als feiten gepresenteerde onderzoeksresultaten op gebaseerd? Hoe betrouwbaar zijn ze? Is er een tegengeluid? Voldeed de duur en omvang van de proef aan alle voorwaarden die de statistiek kent? Ik zou het niet weten en van het Journaal word ik op dat punt ook niet veel wijzer.
Zo wordt bij het onderwerp over het camerabeveiligingssyteem beweerd dat uit een proef gebleken is dat deze vorm van preventie effectief is. Terwijl op 6 mei 2008 Karin Spaink op haar blog al een artikel aanhaalt uit The Guardian van die dag waaruit blijkt dat cameratoezicht amper werkt. Hoezo kritische NOS journalistiek?
Bij het anti-rookonderzoek ben ik vooral benieuwd wie het onderzoek gefinancierd heeft. De financierder is immers vaak ook degene wiens belang gediend dient te worden. Helaas, ook dat wordt niet duidelijk.
Propagandafilmpje
Helemaal tenenkrommend is het Kunduz item. Gratis zendtijd in het kader van Zendtijd voor Defensie. Een item dat eerder al in Een Vandaag werd uitgezonden en waarin het leger uitblinkt in militairen aan het woord laten die geen precies vertellen wat de legertop gezegd wil laten worden.
Blijkbaar zat het de verslaggever ook niet helemaal lekker, want zijn propagandafilmpje wordt aan het eind met de quasi-kritische opmerking afgesloten dat moet blijken of het de Nederlandse soldaten lukt het mandaat dat de politiek hen geeft niet op te rekken. Wat een afgang.
